Trò chơi dân gian, một nét văn hóa Việt

Từ xa xưa, cha ông ta đã sáng tạo ra nhiều tro choi dan gian, góp phần tạo nên sự đa dạng và đặc sắc của văn hóa cổ truyền dân tộc. Các trò chơi thường được tổ chức quy củ trong lễ hội, tạo nên nét đặc trưng tiêu biểu, làm phong phú đời sống văn hoá tinh thần trong phong tục tập quán của cư dân các vùng miền của đất nước.

Bên cạnh đó, trò chơi – đồng dao của người Việt là một bộ phận của trò chơi dân gian. Đây là một hình thái hoạt động của trẻ em trong lúc vui chơi, nhằm để thỏa mãn nhu cầu phát triển tâm – sinh lý lứa tuổi và mở rộng tầm hiểu biết của chúng về môi trường tự nhiên, xã hội. Trẻ em nông thôn xưa cứ hồn nhiên lớn lên với những trò chơi dân gian mà không kém phần ý nghĩa này.

Trò chơi dân gian, một nét văn hóa Việt

Trong ký ức tuổi thơ của nhiều thế hệ người Việt, TRÒ CHƠI DÂN GIAN như một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa tinh thần, tạo thêm sợi dây gắn kết mọi người với quê hương, xứ sở thanh bình. Trò chơi dân gian mang tính giải trí lành mạnh, rèn luyện thể lực, kích thích trí thông minh, tài khéo léo của con người, mang tính cộng đồng rất cao, lôi cuốn mọi người cùng vui chơi và ai cũng có thể tham gia.

Khi xem ngày diễn ra các lễ hội, bên cạnh phần lễ, phần hội luôn thu hút sự tham gia của đông đảo người dân địa phương và du khách thập phương bởi sự phong phú của các trò chơi dân gian, tạo nên không khí vui tươi, phấn khởi cho cả người chơi và người xem. Trò chơi dân gian bên cạnh việc khuyến khích rèn luyện sức khỏe, thể hiện sự khéo léo của người chơi còn góp phần nâng cao tinh thần cộng đồng, gắn kết tình làng nghĩa xóm. Cha ông cha ta đã sáng tạo ra rất nhiều trò chơi như: đánh đu, kéo co, đấu vật, đánh cờ tướng, hô bài chòi, làm thầy xem bói... Ðồng bào các dân tộc thiểu số cũng có các trò chơi khá phong phú như: ném còn, đẩy gậy, đi cà kheo... Các cư dân vùng biển thì có thi bơi biển, kéo co trên cát, chạy tiếp sức trên bãi biển hay thi gánh cá…

Trò chơi dân gian không chỉ mang tính giải trí lành mạnh, rèn luyện thể lực, mà còn kích thích trí thông minh của người chơi. Có những trò chơi đạt tới trình độ nghệ thuật, mang tính thẩm mỹ cao. Trò chơi đánh đu có thời thu hút rất đông nam thanh, nữ tú. Trên chiếu đu, đôi trai gái cùng nhún rất nhịp nhàng và chiếc đu được đẩy lên cao dần cùng tà áo dài của cô gái tung bay trước gió tạo thành hình ảnh đẹp và thơ mộng. Trò chơi ném còn với quả còn nhiều mầu sắc được tung lên không trung qua bàn tay khỏe khoắn, khéo léo của các chàng trai, cô gái tìm cách lọt qua chiếc vòng trên ngọn cây nêu gây hồi hộp, hấp dẫn. Những bộ môn nghệ thuật dân tộc độc đáo như múa rối nước, bài chòi cũng khởi đầu từ trò chơi dân gian. Trò chơi cờ tướng (cờ người) thể hiện trí tuệ điều binh khiển tướng; trò đấu vật thể hiện tinh thần thượng võ và sức khỏe của trai tráng…. Trò gánh cá trên biển mô phỏng cuộc sống đời thường của cư dân ven biển: đàn ông đánh cá, phụ nữ vận chuyển cá từ tàu về bến đi tiêu thụ. Ở trò chơi này, các thành viên tham gia chia thành từng cặp, vừa gánh vừa chạy thi với nhau. (“Cá” ở đây là những bao cát có trọng lượng hàng chục kg….). Có những trò chơi dành cho trẻ con tự sáng tạo ở các vùng miền nông thôn cũng không kém phần sôi nổi như: trò bắt cướp, đánh trận, xem ngày cưới hỏi để tổ chức đám cưới như người lớn... Thông qua các trò chơi dân gian, mọi người cũng có thể hiểu hơn về cuộc sống sinh hoạt đặc sắc, tiêu biểu nhất của chính địa phương mình sinh sống cũng như trong từng dân tộc.

Bên cạnh những trò chơi dành cho người lớn và thường được tổ chức vào dịp tết, lễ hội…, còn có vô vàn trò chơi dân gian hàng ngày dành cho trẻ em, mà ngày xưa đi đến bất cứ ngõ xóm, làng quê nào, bạn cũng có thể bắt gặp như: bịt mắt bắt dê, ô ăn quan, chơi chuyền, pháo đất, đánh đáo, thả diều…Trò chơi dân gian dành cho trẻ em thường bắt nguồn từ những bài đồng dao, một thể loại văn vần độc đáo của dân tộc. Đấy là những bài ca có nhịp điệu đơn giản gieo vần một cách thoải mái, có thể ngắn dài bất kỳ hoặc lặp đi lặp lại không dứt. Những vòng quay của con quay (chơi cù) hay những bước nhảy lò cò của trò chơi ô ăn quan... tất cả như một bức tranh sinh động của cuộc sống. Những điệu nhảy mềm mại, những cánh diều bay nhè nhẹ trên cao như đưa văn hóa Việt Nam đến khắp năm châu.